اختلال یکپارچگی حسی در کودکان نوعی اختلال عصبی است که ناشی از عدم قابلیت مغز برای یکپارچه سازی، پردازش و پاسخ به اطلاعات دریافت شده

از پنج سیستم حسی اصلی بدن است. این دستگاه های حسی مسئول تشخیص تصاویر، صداها، بو، طعم ها، درجه حرارت، درد و موقعیت و حرکت بدن است.

سپس مغز یک تصویر ترکیبی از این اطلاعات را تشکیل می دهد تا بدن بتواند نسبت به محیط پیرامون خود حس داشته و به آنها واکنش مناسب نشان دهد.

ارتباط مداوم میان طرز رفتار و عملکرد مغز، ادغام یا یکپارچگی حسی نامیده می شود.

1. حساسیت بیش از اندازه به لمس کردن، حرکت، مناظر و صداها

2.  

3. واکنش پذیری پایین نسبت به لمس کردن، حرکت، مناظر یا صداها

4. 
    

5. مشکلات خاص در یادگیری و تأخیر در دستیابی به پیشرفت تحصیلی

6.  

7. دشواری در انتقال از وضعیتی به وضعیت دیگر

8.  

9. تمایل به انحراف یا کنترل تمرکز و توجه محدود

10.  

11. سطح فعالیتی که به طور غیرمنتظره ای بالا یا به طور غیرمنتظره ای پایین است.

12.  

13. مشکلات اجتماعی و یا احساسی

14.  

15. مشکل در یادگیری حرکات جدید

16.  

17. تأخیر در مهارت های حرکتی، زبانی یا گفتاری

18.  

19. کندی فیزیکی یا بی دقتی مشهود

20.  

21. نقص در کنترل خویش

22.  

23. عدم توانایی در حفظ کنترل و آرامش

24.  

25. هوشیاری ضعیف بدن یا فکر

فعالیت‌هایی برای حس لامسه

بازی با رنگ واره(رنگهای نیمه براق)

حس لامسه برای تمامی کودکان ضروری است. کودکان مبتلا به اختلال پردازش لامسه (SPD) ممکن است از بازی‌هایی که منجر به کثیفی می‌شوند اجتناب

نموده و یا به روش‌های نامعمولی آن‌ها را انجام دهند. در این‌جا به برخی از روش‌های ایمن و مطمئن بازی با رنگ‌واره‌های چسبنده، لیز و غلیظ می‌پردازیم. 

محدوده سن رشد 2 تا 7

موارد و ابزار مورد نیاز:

1-رنگ‌واره (یکی را انتخاب کنید):

- کرم اصلاح (در صورت امکان بدون عطر) و یا فوم حمام

- لوسیون دست

- ماسه نمدار

- گل خوش طعم و هوس‌انگیز

2- سینی چای‌خوری، تابه کلوچه و یا یک جایگزین پلاستیکی مشابه برای هر کودک

3- حوله و سطل آب برای شست و ش

4-پارچه برزنتی و یا روزنامه‌ برای محافظت از میز و کف اتاق (مگر این‌که کودک شما این فعالیت را بیرون از خانه انجام دهد و کثیف شدن آن مکان اهمیتی

نداشته باشد

5-انواع پارچه برای شناسایی سطح ها

سیستم حسی جنبشی (vestibular):

وستیبولار: حس حرکت و تشخیص جهات بدن در فضا وستیبولار نام دارد. دروندادی که از گوش داخلی(مجاری نیم دایره) دریافت شده و به هنگام حرکت، ما

را از جهت و سرعت آن، آگاه می سازد. همچنین ما را نسبت به تعادل، تغییرات جاذبه، تجارب حرکتی، وضعیت خود به هنگام سکون و حرکت در فضا و

تغییراتی که در وضعیت سر ما، چه با چشم باز و چه با چشم بسته بوجود می آید آگاه می کند.

این حس ارتباط ما را با زمین برقرار می کند. پایه برای تمامی عملکردهای ما است. نقش حیاتی در توجه دارد و نقش تعدیل کنندگی بر سایر سیستم های ما

دارد. به این معنی که توجه ما را معطوف به محرکات مفیدش نموده و از توجه به محرکات مضر باز می دارد. پس در تنظیم رفتار نقش دارد. بین سر، چشم ها،

گردن و دو طرف بدن هماهنگی ایجاد می کند. تونوسیته یا قوام عضلانی را حفظ می نماید. راستای مستقیم سر را در مقابل نیروی جاذبه حفظ نموده و به هنگام

حرکت ثبات چشم ها را باعث می شود. براساس جهت، سرعت و زمان حرکت، این درونداد می تواند فروکش نموده، تنظیم شده و یا تشدید شود. این درون داد قدرتمند ترین اثر را دارد.

در اختلال کارکرد سیستم وستیبولار مغز نمی تواند اطلاعات دریافت شده از گیرنده های وستیبولار داخل گوش را به طور صحیح پردازش نموده و این حالت

منجر به ناهماهنگی در حرکت و خام حرکتی شده و افراد مبتلا دست و پا چلفتی به نظر می آیند. کودکی که دارای آستانه تحریک حسی سیستم وستیبولار

بالاست، ممکن است خواهان تجارب حسی شدیدی باشد: چرخیدن و پرش با شدت.

حساسیت بیش از حد به تحریکات وستیبولار منجر به بروز علائم زیر می شود:

1- ترس از حرکات طبیعی و معمولی: تاب، سرسره، سطح شیبدار یا خم شدن.

2- بالا و پایین رفتن از پله و یا هر نوع بلندی دشوار است.

3- راه رفتن ایشان تواٌم با نگرانی و دلهره است و یا بر روی یک سطح ناهموار و نا امن چهاردست و پا می روند.

4- ماشین سواری را دوست ندارد. ترس از ماشین دارد.

5- ترس از پریدن دارد.

6- ترس از چرخیدن یا غلطیدن داخل بشکه یا تونل، بالا رفتن، خم شدن بیش از حد برای شستن موها، پشتک زدن، بازی های پر سر و صدا دارد.

7- سعی در کنترل و اداره اوضاع به منظور اجتناب از محرکات ناخوشایند دارد. به همین دلیل لجباز و نافرمان به نظر می رسد.

8- این کودکان غیرفعال و ترسو یا پرخاشگر هستند.

9- به طور پیوسته خواستار حمایت فیزیکی بزرگتر ها است.

حساسیت کمتر از حد به تحریکات وستیبولار منجر به بروز علائم زیر می شود:

1- در فعالیت های ورزشی ضعیف عمل کرده و لذت نمی برند.

2- دست و پا چلفتی بوده، تلو تلو می خورد و دائم زمین می خورد.

3- در هر فعالیتی که نیازمند استفاده از هر دو طرف بدن است مشکل دارد. برتری دست وجود ندارد. عبور از خط میانی بدن امکان پذیر نیست.

4- در تشخیص راست و چپ دچار سر در گمی می شود.

5- حروف را جابجا می بیند و کلمات را برعکس می خواند.

6-  مشکل پردازش بینایی  و در نوشتن تاخیر دارند.

7- در ردیابی اشیائ در حال حرکت، در کشیدن خط، در خواندن یک سطر تایپ شده و در نهایت در کپی کردن نوشتجات تخته مشکل دارد.

8- وسایلی را که با سرعت زیاد می چرخند دوست دارد و پس از چرخیدن طولانی دچار سرگیجه نمی شود.

9- به هنگام نشستن مشکل در نگه داشتن سر رو به بالا دارد و خیلی زود خسته می شود.

10- به هنگام زمین خوردن نمی تواند تلاش برای ممانعت نماید و به هنگام حرکت بازوها و یا چرخش سر نمی تواند حرکت نرمال در تنه داشته باشد.

راههای تقویت سیستم وستیولار

دانش آموز را در فعالیت هایی مانند: سرسره، لی لی کردن، تاب خوردن، بالا و پایین رفتن از پله، عبور از موانع، گرفتن توپ در هوا، دویدن، دوچرخه

سواری، پریدن با یک یا دو پا، راه رفتن روی نرده چوبی به جلو، و… شرکت دهید.

سیستم حس عمقی ( Proprioception):

حس عمقی یا حس وضعیت، دروندادی است که از مفاصل، عضلات، لیگامان ها و رباط ها دریافت می شود و به طور ناخود آگاه اطلاعاتی از وضعیت بدن

به ما می دهد. به این معنی که مغز می فهمد عضلات چه هنگام و چگونه در حال استراحت/ کشش هستند. همچنین چه هنگام و چگونه مفاصل خم می شوند،

باز می شوند، کشیده می شوند و یا فشرده می شوند؟ همچنین این حس مربوط به دریافت مفاهیمی چون وزن، فشار، کشش، و تغییر در وضعیت می شود.

به موجب این حس مغز ما قادر به شناخت قسمتی از بدن که می خواهد حرکتی را انجام دهد می شود و این که چطور این حرکت انجام خواهد شد و این برنامه

ریزی حرکتی است. این حس مبنای شناخت ما از بدن خود است. تا زمانی که حرکت در بدن است گیرنده ها فعال هستند. تجارب حرکتی و حس لمس از این 

حس منشاٌ می گیرند. کار سنگین، فشار عمقی، لمس محکم، حرکت بر خلاف جاذبه این حس را تحریک می کنند. با توجه به حس عمقی می توان گفت که

وضعیت بدنی هر فردی در موقعیت های متفاوت به طور اتوماتیک تنظیم شده است. به عنوان مثال: این حس مسئول نشستن درست و مناسب بر روی صندلی

و یا راه رفتن به شیوه هماهنگ و ملایم بر روی جدول است. این حس به ما اجازه می دهد که با استفاده از حرکات ظریف اشیا را دستکاری نماییم. به عنوان

مثال: با یک مداد بنویسیم، از یک قاشق استفاده کنیم تا غذا بخوریم، و دکمه های لباس خود را ببندیم.

بد کارکردی سیستم پروپریو سپتیو منجر به چه علائمی می شود؟

1- خام حرکتی یا دست و پا چلفتی بودن

2- تمایل به افتادن

3- فقدان آگاهی از وضعیت بدن در فض

4- داشتن وضعیت بدنی عجیب و غریب، به هنگام طفولیت مدت خیلی کوتاهی چهار دست و پا رفتن

5- مشکل در دستکاری اشیائ ریز(دکمه ،گیره)

6- غذا خوردن به صورت کثیف و شلخته

7- مقاومت در برابر یادگیری مهارتهای حرکتی جدید

8- حرکات را به صورت ناهماهنگ و سفت و شق انجام می دهد.

9- دائم به وسایل بر می خورد.

10- مشتاق ارائه حس عمقی بر بدن خود است.

11- وقتی در حال انجام کاری است باید خیلی دقت کند.

12- در نشستن یا برخاستن از روی صندلی مشکل دارد. بالا و پایین رفتن از پله برایش مشکل بوده و همچنین بالا و پایین رفتن از مکانهایی مانند کوه مشکل است.

13- مداد را یا خیلی سفت می گیرد که منجر به شکستن آن می شود و یا خیلی شل و ضعیف می گیرد. در نتیجه کمرنگ می نویسد.

تحریکات مرتبط با فشار عمقی:

1- استفاده از دست بند و یا مچ بند سنگین، پتوی سنگین و جلیقه های وزین

2- تاب دادن در داخل پتو

3- به هنگام نشستن از تشکچه های بادی که داخل آن از موادی مانند حبوبات پر شده است استفاده شود.

4- مانند یک هات داگ او را داخل پتو بپیچید.

5- او راداخل سبد لباس قرار داده و در اتاق به هر طرف بکشید.

6- حمل کردن بسته های سنگین فعالیت بسیار مفیدی است.

7- هل دادن توپ به دیوار و تمرینات کششی انجام شود.