اوتیسم یا درخودماندگی
نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است که با رفتارهای ارتباطی و کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه‌سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن هنوز ناشناخته است. به کسانی که این اختلال را دارند اوتیستیک یا درخودمانده گفته می‌شود. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است. وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز اوتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. در بعضی موارد، رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. در این افراد، حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) و پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیاء یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود. ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیت‌های غیرمعمول دیده شود. هستهٔ مرکزی اختلال در اوتیسم، اختلال در ارتباط است. از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده در دنیا، یک نفر مبتلا به اوتیسم است. کارشناسان، زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن مانند استرس را در سیر صعودی ابتلا به این بیماری دخیل می‌دانند.
انواع اوتیسم
در طول زمان روانپزشکان روش سیستماتیکی را برای تشریح اوتیسم و وضعیت‌های مرتبط توسعه داده‌اند. تمامی این اختلالات تحت عنوان اختلالات طیف اوتیسم شناخته می‌شوند. این اختلالات براساس شدت علایم به سه سطح طبقه‌بندی می‌شوند. اصطلاح اختلال فراگیر رشد قبلا استفاده می‌شد ولی دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. اگر قبلا یک کودک PDD خوانده می‌شد، تحت معیار جدید تشخیص آن باید ASDباشد.
علایم اوتیسم کدام‌اند؟
یکی از علایم مشترک در همه‌ی انواع اوتیسم، ناتوانی در ارتباط برقرار کردن و تعامل با دیگران است. درواقع برخی از افراد مبتلا به اوتیسم اصلا قادر به ارتباط برقرار گردن نیستند. دیگران ممکن است دارای دشواری‌هایی در زمینه تفسیر زبان بدن یا حفظ یک مکالمه باشند. علایم مرتبط با اوتیسم ممکن است شامل رفتارهای غیرطبیعی در حوزه‌های زیر باشد:
- علاقه به اشیاء یا اطلاعات خاص
- واکنش به احساسات
- هماهنگی فیزیکی
این علایم معمولا در اوایل توسعه‌ی بیماری قابل مشاهده‌اند. بیشتر کودکان مبتلا به اوتیسم شدید، تا سن سه سالگی تشخیص داده می‌شوند.
اختلال طیف اوتیسم میتواند در افراد مختلف به اشکال مختلفی تظاهر پیدا کند. این بیماری یک ناتوانی توسعه‌ای است که روی برقراری ارتباط، رفتار و تعاملات افراد مبتلا تاثیر می‌گذارد. علت منحصر به فردی برای آن وجود ندارد و علایم آن می‌توانند از بسیار خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد. برخی از کودکان مبتلا نخستین علایم را هنگامی که فقط چند ماهه هستند، بروز می‌دهند. برخی دیگر چند ماه اول زندگی ظاهرا دارای توسعه‌ی طبیعی بوده و پس از آن علایمی در آن‌ها بروز می‌کند.
در نیمی از کودکان مبتلا تا سن ۱۲ ماهگی علایم بیماری قابل مشاهده است و تقریبا ۹۰-۸۰ درصد از موارد نهایتا تا دو سالگی علایم بیماری را بروز می‌دهند. کودکان مبتلا به ASD علایمی را در سرتاسر زندگی خود خواهند داشت اما این امر نیز امکان‌پذیر است که با افزایش سن بهتر شوند.
مهارت‌های اجتماعی
کودک مبتلا به ASD در ارتباط برقرار کردن با دیگران دچار اوقات سختی می‌شود. مشکلات مرتبط با مهارت‌های اجتماعی از رایج‌ترین علایم هستند. فرد مبتلا شاید بخواهد که روابط نزدیکی داشته باشد اما ممکن است نداند که چگونه این کار را انجام دهد. اگر کودکی دچار این مشکل باشد، او ممکن است برخی از علایم اجتماعی را هنگامی که ۱۰-۸ ماهه است، نشان دهد. این علایم شامل هر یک از موارد زیر می‌شوند:
- قادر نیست در یک سالگی در مقابل شنیدن نام خود واکنشی نشان دهد
- علاقه‌ای به بازی، اشتراک یا صحبت با دیگر افراد ندارد
- ترجیح می‌دهد که تنها باشد
- از تماس جسمی پرهیز می‌کند
- از تماس چشمی اجتناب می‌کند
- وقتی که ناراحت است، دلداری دادن دیگران را دوست ندارد
- احساسات دیگران را درک نمی‌کند
- وقتی که دیگران می‌خواهند او را از زمین بلند کنند، یا راه رفتن را به او آمورش دهند، بازوهای خود را باز نمی‌کند.
- ارتباط‌های کلامی
حدود ۴۰ درصد از کودکان مبتلا به اختلالات طیف اویسم اصلا صحبت نمی‌کنند و بین ۳۰-۲۵ درصد برخی از مهارت‌های گفتاری را طی طفولیت فرا می‌گیرند اما بعدا آن‌ها را از دست می‌دهند. برخی از کودکان مبتلا به ASD دیرتر صحبت کردن را آغاز می‌کنند. بیشتر این افراد دارای مشکلاتی در زمینه‌ی گفتاری هستند، نظیر:
- تأخیر در صحبت کردن و کسب مهارت‌های گفتاری
- صدای یکنواخت و روباتیک
- پژواک‌گویی (تکرار کلمات)
- داشتن مشکل در زمینه‌ی کاربرد ضمایر (برای مثال به‌جای تو می‌گوید من)
- عدم استفاده یا استفاده‌ی به‌ندرت از زبان اشاره و عدم واکنش به اشاره‌ی دیگران
- ناتوانی در باقی ماندن روی موضوع هنگام صحبت یا پاسخ‌گویی به سوالات
- عدم تشخیص کنایه و شوخی
- الگوهای رفتاری
- کودکان مبتلا به ASD دارای رفتاری غیرطبیعی یا علایقی غیرمعمول هستند. مثال‌هایی در این مورد عبارت‌اند از:
- رفتارهای تکراری مانند تکان دادن دست، تکان خوردن، پرش یا چرخش
- حرکات مداوم (قدم زدن) و رفتار بیش از حد
- چسبیدن به فعالیت‌ها یا اشیاء خاص
- مقید بودن به روال‌های خاص (و ناراحت شدن زمانی‌که یک روال حتی کمی دچار تغییر شود)
- حساسیت بسیار نسبت به لمس، نور و صدا
- عدم مشارکت در بازی‌های وانمودی یا تقلید رفتار دیگران
- عادات بهانه‌گیری از غذا
- عدم هماهنگی، شلختگی
- رفتار تکانشگری (عمل بدون تفکر)
- رفتار تهاجمی هم با خود و هم با دیگران
- دوره‌ی توجه کوتاه
کشف علایم و نشانه‌های اختلال طیف اوتیسم
هرچه درمان اختلال ظیف اوتیسم سریع‌تر آغاز شود، احتمال مؤثر بودن آن بیشتر است. بنابراین آگاهی از علایم و نشانه‌های این بیماری بسیار مهم است. اگر در کودکی مراحل توسعه‌ی خاصی که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود، دیده نشود یا اینکه با تأخیر اتفاق بیفتد، لازم است که به پزشک متخصص اطفال مراجعه شود.
- لبخند زدن در ۶ ماهگی
- تقلید حالات چهره یا صداها در ۹ ماهگی
- درآوردن صداهایی از خود در ۱۲ ماهگی
- حرکات (اشاره‌ای یا تکان دادن دست) در ۱۴ ماهگی
- سخن گفتن تک‌واژه‌ای در ۱۶ ماهگی و استفاده از دو کلمه یا بیشتر در ۲۴ ماهگی
تلاش کنید یکی از اتاق های خانه را به عنوان یک اتاق بازی برای کودکتان در نظر بگیرید و یا حداقل مکانی را مشخص کنید که کودکتان بتواند در ان بر روی شما و آنچه از او می خواهید متمرکز گردد.اتاق بازی میتواند در شب اتاق خواب و در روز یک اتاق برای بازی کردن باشد . اگر این کار را کردید توصیه می کنم که یک تشک در کف آن پهن کنید که شبها تخت خواب باشد و در روز ان را جمع کنید.حتی می توانید اگر این امکان را ندارید در گوشه ای از خانه یونیتی برای بازی ایجاد کنید. و اگر خانه ای بزرگ دارید یک اتاق بازی جداگانه برای کودک خود مهیا کنید. این اتاق را به گونه ای طراحی کنید که شما کانون توجه آن باشید و در آن بتوانید به راحتی از زمان کودکتان برای توسعه ارتباط و تعامل استفاده کنید. در این مکان مخصوص بازی هیچ حواس پرتی وجود ندارد که باعث گردد کودک مبتلا به اتیسم(اوتیسم) به شماتوجه نکند و همچنین نبایستی چیزی وجود داشته باشد که شما به خاطر ان بگویید"نه"حتی نبایستی نگران خط خطی شدن دیوار های آن باشید. سعی کنید اگر می خواهید از کودکتان ارتباط بگیرید و کلمه دریافت کنید اشیاء را دور از دسترس او قرار دهید تا او درخواست کند و از تکنیک های درمان رفتار کلامی در این اتاق استفاده کنید.
در اینجا لیستی از پیشنهادات در مورد اتاق بازی کودک مبتلا به اتیسم(اوتیسم) در خانه ارائه می گردد:
- برای ایجاد یک اتاق بازی یک فضای 3 متر در 3متر کافی است. اما اگر فرزند مبتلا به اتیسم(اوتیسم) شما کوچک است و اتاق بازی او خیلی بزرگ است این بزرگ بودن اتاق ممکن است باعث شکست در ایجاد محیط متمرکز تر گردد.اما اگر فرزند شما بزرگ است و ممکن است جنب و جوش بیشتری داشته باشد پس ممکن است نیازمند یک فضای کمی بزرگتر باشید.
- حواس پرتی دیداری را به حداقل برسانید. برای نمونه قفسه های این اتاق بازی را به میزانی بالا قرار دهید که دور از دسترس و چشم او باشد.و فرزند شما نیز برای دسترسی به انها به شما نیاز پیدا خواهد کرد بنابراین این کار فرصت بیشتری برای برقراری ارتباط فراهم می کند.از کاغذ دیواری طرح دار استفاده نکنید. دیوار ها را رنگی سبک،خنثی ولی دلپذیر بزنید.
- در اتاق بازی کودک مبتلا به اتیسم(اوتیسم) خود از میز و صندلی های قابل تنظیم سایز و اندازه استفاده کنید.
- پنجره ها را با فلکسی گلاس بپوشانید تا هم از توجه کودکتان به بیرون جلو گیری کند و هم نوری متعادل تر برای اتاق بازی مهیا کنید.
- از روشنایی های متناسب استفاده کنید
- از یک کف پوش مناسب برای اتاق بازی استفاده کنید چراکه این کف پوش میتواند باعث کمتر خسته شدن کودک شما در زمان نشستن بر روی زمین و یا در زمانی بازی های فلور تاییم گردد. برای نمونه می توانید از تاتمی استفاده کنید.
- همیشه در زمان حضور در اتاق بازی تمامی آنچه لازم دارید مانند خوارکی، اسباب بازی، بالش،کتاب و.... را به همراه خود داشته باشید. این کار باعث می شود که شما اتاق بازی را ترک نکنید و در ضمن بدانید که در زمان حضور در اتاق بازی چه کاری را می خواهید انجام دهید و از کجا به کجا می خواهید برسید.
- مکانی را که انتخاب می کنید هم برای شما و هم برای کودک مبتلا به اتیسم(اوتیسم) شما راحت باشد
-
طراحی سایت : ایران طراح
